We zijn allemaal wel bekend met personages als Aloy, Faith, Ellie en natuurlijk de immens bekende Lara Croft. De laatste tijd zien we steeds vaker sterke vrouwelijke personages in games voorkomen. Maar er gingen een hoop vrouwen vooraf aan de Lara’s en de Aloys die wij kennen. Wie waren zij en hoe hebben deze dames zich door de jaren heen ontwikkeld?
Vrouwen zijn al vanaf het begin van de jaren ‘80 aanwezig geweest in games. Denk bijvoorbeeld aan de stoere Samus uit Metroid of de iconische Ms. Pac-Man. In de jaren ’90 maakten we kennis met de vechtersbaas Chun-Li uit Street Fighter en, natuurlijk, Lara Croft. Toch zijn deze vrouwen beperkt in aantal, terwijl het aantal mannelijke personages destijds al bijna ontelbaar was.
Tegenwoordig zien we het steeds vaker voorkomen dat we als vrouw aan de slag kunnen. Hoewel mannen nog steeds in de meerderheid zijn, kruipen de percentages steeds dichter naar elkaar toe. Denk hierbij aan games als Horizon Zero Dawn of Mirror’s Edge waarin je standaard als vrouw speelt, of aan games als Borderlands, Prey, allerlei RPGs (zoals Skyrim) of online multiplayer games (zoals Overwatch) waarin je zelf mag beslissen over het geslacht van je personage.
In deze driedelige serie blikt GamerGIRL terug op de geschiedenis van vrouwelijke personages in games en de verschillende rollen die zij op zich hebben genomen. In dit eerste deel beginnen we met de belangrijkste vrouwelijke personages die tussen 1980 en 2000 in games te vinden waren.
1981: Lady Bug, Ms. Pac-Man en Donkey Kong
Hoewel het betwistbaar is wie de échte eerste vrouwelijke protagonist in een game is, is Lady Bug een goede kandidaat voor de titel. Het gaat hierbij om een arcade game die uit oktober 1981 stamt en vrij veel op Pac-Man lijkt. De speler moet namelijk alle stipjes opeten om naar het volgende level te kunnen komen, terwijl vijanden ontweken moeten worden. De speler bestuurt in deze game de vrouwelijke Lady Bug.
Net een paar maanden na de release van Lady Bug, in december 1981, kwam de arcade game Ms. Pac-Man uit. Deze vrouwelijke versie van Pac-Man wordt over het algemeen gezien als de eerste bekende vrouwelijke protagonist in een videogame. Ms. Pac-Man is een vervolg op de bekende arcade klassieker Pac-Man, maar dan met een vrouwelijke hoofdpersoon en een aantal aanpassingen op het gebied van gameplay.
Een andere game die in 1981 verscheen, was Donkey Kong. Deze arcade game was de eerste game waarin het inmiddels enorm beroemde Nintendo-personage Mario voorkwam. De game draaide om het redden van Pauline, die ontvoerd was door Donkey Kong. Deze titel is belangrijk omdat het, voor zover bekend, de eerste game was die het stereotype van dame-in-nood bevatte. In latere Mario games wordt Pauline vervangen door de meer bekende Princess Peach.
1982 – 1984: Kangaroo, Dishaster en Girl’s Garden
In 1982 kregen we te maken met het eerste moederlijke karakter (en tevens het eerste ouderlijke karakter in het algemeen) in een game. Het gaat hierbij om een moeder kangoeroe die op zoek gaat naar haar gekidnapte baby in de arcade game Kangaroo.
In 1983 kwam de game Dishaster uit voor de Atari 2600. Zo slecht als de titel van de game is, zo slecht werd de game ook ontvangen. Maar hij staat toch in de lijst, want als speler neem je de controle over een vrouwelijk personage aan. Het is alleen niet de meest vooruitstrevende rol voor een vrouw, want je enige doel is om ervoor te zorgen dat borden niet op de grond vallen. De game kreeg dan ook slechte reviews vanwege de hoge mate van herhaling.
Een game die juist wel een vooruitstrevende rol bevatte voor een vrouw was Girl’s Garden uit 1984, die destijds alleen in Japan uit werd gebracht. Het hoofdpersonage Papri is een van de eerste menselijke vrouwelijke hoofdpersonen in een game. De meeste eerdere vrouwen die we langs zagen komen waren namelijk niet echt menselijk te noemen, maar Papri was dat wel. Wat verder tof is, is dat dit meisje gewoon een vriend heeft, maar dat ze alsnog zelf alle actie in de game op zich neemt. Niks dame in nood dus, go Papri!
1985: Ninja Princess, Super Mario Bros, Baraduke & Lady Master of Kung Fu
In 1985 verschenen er meerdere titels met interessante vrouwen in de hoofdrol. Zo had je Ninja Princess, waarin de eerste vrouwelijke ninja én eerste vrouwelijke hoofdpersoon in een actiegame voorkwam. Helaas werd ze vervangen door een mannelijke protagonist toen de game uit werd gebracht voor de SEGA Master System.
Verder maakten we in 1985 voor het eerst kennis met Princess Peach (destijds onder de naam Princess Toadstool) in de game Super Mario Bros. Peach moet in deze game – en in vele volgende games – gered worden door Mario. Ze is dan ook het typische voorbeeld van het dame-in-nood personage, alhoewel ze later wel een aantal eigen games heeft gekregen waarin ze wél voor zichzelf kan opkomen, zoals Super Princess Peach uit 2006. In het volgende deel in deze serie zullen we meer vertellen over die game.
Een belangrijk personage uit 1985 is Toby “Kissy” Masuyo, de hoofdpersoon van de Japanse game Baraduke. Zij was namelijk de eerste badass vrouwelijke videogame hoofdpersoon, die bovendien niet als lustobject werd afgeschilderd. Haar geslacht werd namelijk pas aan het einde van de game bekend gemaakt. Maar ze staat hier niet erg bekend om; een andere dame heeft een jaar later hetzelfde gedaan en ging er met alle roem vandoor, zoals je verderop in dit artikel kan lezen.
Hoewel Chun-Li uit Street Fighter vaak wordt gezien als het eerste vrouwelijke karakter in een vechtgame, was Lady Master of Kung Fu uit 1985 haar toch echt voor. Dit sterke vrouwelijke personage mept al haar vijanden in elkaar via kung fu martial arts en hand-tot-hand combat. Dat is nog eens girl power!
1986 – 1987: Metroid, The Wing of Madoola, Phantasy Star
Hoe kan het ook anders, dan dat de geweldige Samus een plekje in dit artikel verdient. Hoewel Kissy het jaar daarvoor eigenlijk al hetzelfde had gedaan, werd Samus echt bekend vanwege de verrassende onthulling aan het einde van Metroid dat de protagonist eigenlijk een vrouw was. Samus wordt gezien als de eerste populaire sterke vrouwelijke protagonist. En ze riep geen controversie op vanwege een onrealistisch of seksueel design.
Een andere game uit 1986 die zeker genoemd mag worden, is The Wing of Madoola. Deze game staat namelijk bekend om de progressieve omdraaiing van de gender roles. In plaats van de held die de prinses redt, gaat het in deze game om een heldin genaamd Lucia die een prins redt, en ook haar thuisland nog eens moet beschermen van de ondergang. Want wie zegt dat dames niet ook badass kunnen zijn?
In 1987 kwam de game Phantasy Star uit voor de SEGA Master System. Deze RPG had het vrouwelijke personage Alis Landale in de hoofdrol. Alis wordt ook wel gezien als de eerste vrouwelijke protagonist in een console RPG en is sowieso één van de eerste vrouwelijke hoofdpersonen in het RPG genre.
1991 – 1994: Street Fighter 2: The World Warrior, Final Fantasy IV, Angelique
Chun Li, ook wel bekend als de First Lady of Fighters, was het eerste vrouwelijke personage in een mainstream vechtgame. Hoewel ze dus niet de allereerste vechtende dame was, is ze toch speciaal. Chun Li doet niet onder voor haar mannelijke tegenstanders en mept ze met behulp van martial arts allemaal aan de kant. Ze was voor het eerst speelbaar in Street Fighter 2 uit 1991. Vandaag de dag is ze nog steeds aanwezig als personage in de Street Fighter games, waarvan het meest recente deel (Street Fighter 5) inmiddels uit 2016 stamt.
In 1991 kwam de vierde game in de Final Fantasy reeks in het Westen uit. Destijds was dit onder de naam Final Fantasy II, omdat het tweede en derde deel geen Westerse release kenden tot vele jaren later. Een beetje verwarrend dus, maar de Final Fantasy reeks kent ook een hoop vrouwelijke personages, waar we in de andere delen van deze artikelserie nog op terug zullen komen. Deel IV beschikte over maar liefst twaalf speelbare karakters, waaronder een aantal toffe dames zoals Rosa Farell en Rydia Mist.
In het jaar 1994 maakten we kennis met Angelique Limoges, de hoofdrolspeler van de game Angelique. Deze game is tot nu toe alleen uitgebracht in Japan en wordt ook wel gezien als de allereerste otome game. Een otome game is een visual novel dating sim die zich richt op een vrouwelijke doelgroep. In deze games krijgt een vrouwelijke hoofdpersoon de keuze uit een hoop potentiële romances met allerlei mooie mannen. Otome games zijn trouwens niet alleen iets van de vroege jaren ’90, vandaag de dag zijn ze nog steeds populair. Denk bijvoorbeeld aan de vrij recent verschenen Amnesia: Memories of Code: Realize.
1996: Tomb Raider, Resident Evil
Drie keer raden met welk vrouwelijk personage we in 1996 voor het eerst kennis maakten. Natuurlijk was dat Lara Croft, misschien wel het meest iconische vrouwelijke gamekarakter ooit. Hoewel ze ook een hoop controversie opriep vanwege haar extreme seksbom gehalte – ze stond zelfs bijna op de cover van een Playboy – staat ze ook bekend als een icoon voor vrouwelijke gamers. En sinds de Tomb Raider reboot uit 2013 is Lara gelukkig een veel menselijker personage van vlees en bloed geworden.
In 1996 verscheen tevens het eerste deel van de horrorgame reeks Resident Evil, die uitkwam op de PlayStation. Deze games kennen aardig wat vrouwen, waarbij uit het eerste deel vooral Jill Valentine geliefd is. Ze was namelijk een van de twee speelbare hoofdpersonen in de game en ze kwam niet in een stereotypische vrouwelijke rol terecht. Deze dame weet wel van aanpakken, aangezien ze een expert is op het gebied van explosieven bij de Raccoon Police Department’s Special Tactics And Rescue Service (oftewel STARS). Jill wordt ook wel beschreven als een “klassiek voorbeeld” van een vrouwelijk personage in een horrorgame.
1998: Parasite Eve, The Legend of Zelda: Ocarina of Time
Wie de eerder gepubliceerde special met de 25 beste vrouwelijke personages in games heeft gelezen, komt Aya Brea wel bekend voor. Deze dame speelde de hoofdrol in de game Parasite Eve, die in 1998 voor de PlayStation verscheen. Waarom is ze tof? Ten eerste is ze niet bang om haar handen vuil te maken. Deze vastberaden politieagente moet er namelijk eigenhandig voor zorgen dat de mensheid niet uitgeroeid wordt. En hoe doet ze dat? Juist, met een uitgebreid arsenaal aan wapens aan haar zijde.
Daarnaast kunnen we het natuurlijk ook niet laten om prinses Zelda in deze lijst te noemen. Hoewel ze in veel Zelda games de stereotypische rol van dame-in-nood op zich neemt, is dat zeker niet altijd zo. Zo helpt ze Link ook vaak tijdens zijn avonturen, zoals in de game Ocarina of Time die in 1998 verscheen. In deze game neemt ze het karakter van Sheik aan, een man die Link helpt tijdens zijn queeste. Eigenlijk is Sheik gewoon prinses Zelda in vermomming, maar dat weet Link niet. En ten slotte is de hele gamereeks naar deze prinses vernoemd, wat ook zeker wat zegt over het belang van dit vrouwelijke personage.
Tot zover het eerste deel van deze artikelreeks. Binnenkort bespreken we de vrouwelijke personages uit games die tussen 2000 en 2010 verschenen, en daarna werpen we een blik op de vrouwelijke personages uit games na het jaar 2010. Benieuwd? Houd dan GamerGIRL goed in de gaten voor de volgende artikelen!
